Lisa Cook, thống đốc Cục Dự trữ Liên bang, phát biểu tại sự kiện Fed Listens ở Washington, DC, vào ngày 22 tháng 3 năm 2024.

Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 25/08 đã bất ngờ sa thải Thống đốc Cục Dự trữ Liên bang (Fed) Lisa Cook, động thái gây chấn động chính trường và giới tài chính quốc tế, đánh dấu bước leo thang chưa từng có trong những nỗ lực của ông nhằm gây áp lực lên ngân hàng trung ương Mỹ vì không hạ lãi suất đủ nhanh theo mong muốn. Trong bức thư công bố trên mạng xã hội Truth Social, Trump cáo buộc Cook có hành vi “khai báo sai sự thật” trong hồ sơ thế chấp nhà và tuyên bố việc này làm dấy lên nghi ngờ nghiêm trọng về năng lực và tính liêm chính của bà với tư cách là một quan chức quản lý tài chính cấp cao. Ông viết: “Trước hành vi gian dối và có khả năng phạm tội của bà, người dân Mỹ không thể và tôi cũng không thể tin tưởng vào sự chính trực của bà”. Cook – người phụ nữ da đen đầu tiên được bổ nhiệm làm Thống đốc Fed dưới thời Tổng thống Joe Biden năm 2022 – ngay lập tức bác bỏ cáo buộc, khẳng định sẽ xem xét kỹ lưỡng mọi câu hỏi liên quan đến lịch sử tài chính cá nhân, đồng thời cho biết bà đang tập hợp dữ liệu để phản hồi đầy đủ trước các cáo buộc. Thượng nghị sĩ Elizabeth Warren, thành viên cao cấp của Ủy ban Ngân hàng Thượng viện, lên án hành động của Trump là “bất hợp pháp và độc đoán”, đồng thời nhấn mạnh Đạo luật Dự trữ Liên bang năm 1913 chỉ cho phép Tổng thống sa thải một thống đốc Fed vì “lý do chính đáng”, vốn theo thông lệ chỉ được hiểu là hành vi sai phạm nghiêm trọng hoặc không thực hiện nhiệm vụ. Các chuyên gia pháp lý nhận định quyết định của Trump gần như chắc chắn sẽ bị thách thức tại tòa án liên bang và có thể kéo dài tới Tòa án Tối cao. Diễn biến này làm gia tăng mối lo ngại rằng Trump đang tìm cách tái cơ cấu Hội đồng Thống đốc Fed theo hướng có lợi cho chính sách tiền tệ của ông; hiện tại, trong 7 ghế thống đốc Fed chỉ còn 6 sau khi Adriana Kugler từ chức đầu tháng này, và nếu Trump thành công trong việc loại bỏ Cook, đồng thời đưa ứng viên Stephen Miran – người ông đã đề cử thay Kugler – vượt qua vòng phê chuẩn tại Thượng viện, thì phe do Trump bổ nhiệm sẽ chiếm đa số 4–3, cho phép ông có ảnh hưởng mạnh mẽ đến các quyết sách lãi suất trong nhiều năm tới. Việc sa thải Cook diễn ra chỉ vài ngày sau khi Trump công khai bày tỏ ý định có thể sa thải Chủ tịch Fed Jerome Powell vì từ chối cắt giảm lãi suất mạnh tay, dù sau đó ông phủ nhận nhưng vẫn để ngỏ khả năng. Trên thị trường tài chính, động thái bất ngờ này khiến đồng USD giảm 0.3% theo chỉ số ICE Dollar Index, lợi suất trái phiếu Kho bạc kỳ hạn 2 năm – vốn nhạy cảm với chính sách Fed – giảm 4 điểm cơ bản, trong khi vàng tương lai tăng 0.3% do nhu cầu trú ẩn an toàn tăng mạnh. Nhà đầu tư quốc tế cũng lo ngại rằng căng thẳng chính trị giữa Nhà Trắng và Fed có thể tạo ra sự bất ổn lớn đối với chính sách tiền tệ Mỹ, đặc biệt trong bối cảnh lạm phát vẫn cao và Fed vừa phát tín hiệu có thể cắt giảm lãi suất một cách “thận trọng” trong các tháng tới. Các chuyên gia cảnh báo rằng việc Tổng thống can thiệp trực tiếp vào Fed, vốn từ lâu được xem là cơ quan độc lập, có thể làm xói mòn niềm tin vào thị trường tài chính Mỹ và gia tăng biến động toàn cầu.