Thông điệp cứng rắn của Trump về rào cản phi thuế quan: Rủi ro lớn cho thị trường và đồng USD

Ngay khi thị trường ngoại hối toàn cầu vừa mở cửa trở lại vào đầu tuần, Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump đã gây chú ý mạnh với một thông điệp đăng tải trên mạng xã hội Truth Social, trong đó ông liệt kê hàng loạt “rào cản phi thuế quan” mà theo ông là đang cản trở thương mại công bằng với Hoa Kỳ. Danh sách này không chỉ làm dấy lên tranh cãi về tính hợp lý, mà còn ngay lập tức khiến thị trường tài chính quốc tế phản ứng tiêu cực – đặc biệt là đối với đồng đô la Mỹ và các chỉ số chứng khoán chủ chốt.

“Gian lận phi thuế quan”: Danh sách chỉ trích của Trump

Trong bài đăng, Trump mô tả những gì ông gọi là “gian lận phi thuế quan”, bao gồm tám điểm nổi bật:

Thao túng tiền tệ

Thuế giá trị gia tăng (VAT) hoạt động như một loại thuế quan và trợ cấp xuất khẩu

Bán phá giá dưới giá thành

Trợ cấp xuất khẩu và các hỗ trợ chính phủ khác

Tiêu chuẩn nông nghiệp mang tính bảo hộ (như việc EU cấm ngô biến đổi gen)

Tiêu chuẩn kỹ thuật bảo hộ (ví dụ bài kiểm tra bóng bowling của Nhật Bản)

Giả mạo, vi phạm bản quyền và trộm cắp tài sản trí tuệ (ước tính gây thiệt hại hơn 1 nghìn tỷ USD mỗi năm)

Lách luật vận chuyển để tránh thuế quan

Nhiều trong số các khiếu nại này không phải là mới – chúng từng được nêu ra trong các cuộc đàm phán thương mại từ thời Trump nhiệm kỳ đầu tiên. Tuy nhiên, việc nhấn mạnh lại trong thời điểm hiện tại cho thấy ông đang tái thiết lập giọng điệu cứng rắn với các đối tác thương mại quốc tế, đặc biệt là trước thềm bầu cử tổng thống Mỹ.

Thị trường phản ứng ra sao?

Thông điệp của Trump không đến trong khoảng trống. Đồng đô la Mỹ đã chịu áp lực bán từ cuối tuần trước, và tuyên bố này tiếp tục đẩy USD lao dốc. Trong phiên đầu tuần, chỉ số DXY (đo sức mạnh của USD so với rổ tiền tệ chính) giảm thêm, đồng thời hợp đồng tương lai chỉ số S&P 500 cũng mất 0,6% – cho thấy tâm lý nhà đầu tư đang ngày càng trở nên thận trọng với những rủi ro địa chính trị và chính sách kinh tế không chắc chắn.

Đặc biệt, cặp EUR/USD tăng mạnh 35 pip lên mức 1,1426, trong khi đồng yên Nhật (JPY) và franc Thụy Sĩ (CHF) cũng tăng giá so với USD – dấu hiệu rõ ràng của việc dòng tiền rút khỏi tài sản rủi ro và chuyển sang các đồng tiền trú ẩn.

VAT – Điểm mấu chốt dễ gây hiểu nhầm

Trong số các điểm mà Trump nêu ra, thuế giá trị gia tăng (VAT) – điểm thứ hai – đang thu hút nhiều tranh luận nhất. Ông cho rằng VAT là một hình thức thuế quan trá hình và trợ cấp xuất khẩu. Tuy nhiên, trên thực tế, gần như mọi nền kinh tế lớn trên thế giới đều áp dụng một dạng thuế VAT hoặc thuế tiêu dùng tương tự, bao gồm cả các quốc gia phát triển như Đức, Nhật Bản, Úc và các thành viên Liên minh châu Âu.

Tại Mỹ, tuy không có VAT liên bang, nhưng 45 trong số 50 tiểu bang vẫn đang áp dụng các mức thuế bán hàng riêng biệt. Do đó, việc chỉ trích VAT của các nước khác là bất bình đẳng dễ khiến các đối tác quốc tế phản cảm và tạo thêm rào cản cho đàm phán thương mại.

Tác động đối với đàm phán thương mại và nhà đầu tư

Về mặt chiến lược, động thái của Trump làm phức tạp hóa triển vọng đạt được bất kỳ thỏa thuận thương mại đa phương nào. Rào cản phi thuế quan thường liên quan đến các chính sách nội địa, tiêu chuẩn kỹ thuật hoặc quy định an toàn thực phẩm – và rất khó thay đổi trong ngắn hạn. Việc nêu công khai và chỉ trích gay gắt những biện pháp này có thể khiến các đối tác như EU, Nhật Bản hoặc Trung Quốc trở nên phòng thủ và giảm thiện chí trong đàm phán.

Với các nhà đầu tư, thông điệp này là một tín hiệu cảnh báo: rằng nếu Trump trở lại với tư cách tổng thống nhiệm kỳ hai, chính sách thương mại của Mỹ có thể sẽ nghiêng nhiều hơn về hướng bảo hộ, gây ra biến động lớn trong dòng chảy thương mại toàn cầu và các cặp tiền tệ chính.

 

Kết luận

Thông điệp của Trump trên mạng xã hội có thể là một phần trong chiến lược tranh cử, nhưng tác động của nó lên thị trường là rất thực. Trong một thế giới mà các chuỗi cung ứng và thương mại xuyên biên giới ngày càng đan xen, sự cứng rắn về chính sách – đặc biệt là những phát ngôn mang tính công kích – có thể khiến thị trường toàn cầu chịu ảnh hưởng ngay lập tức. Các nhà đầu tư nên theo dõi chặt chẽ các diễn biến chính trị tại Mỹ, đặc biệt trong bối cảnh bầu cử đang đến gần và các yếu tố bất ổn địa chính trị đang gia tăng.