Hoa Kỳ mới đây đã phát tín hiệu rõ ràng rằng họ sẽ không gia hạn thời hạn áp thuế cao hơn đối với Liên minh châu Âu vào ngày 1 tháng 8, trong bối cảnh khối này đang chật vật đàm phán để đạt được một thỏa thuận thương mại mới trước hạn chót.

Phát biểu cuối tuần qua trên kênh CBS News, Bộ trưởng Thương mại Mỹ Howard Lutnick cho biết ông vẫn tin rằng có thể đạt được một thỏa thuận với EU. Tuy nhiên, ông cũng cảnh báo rằng mức thuế cơ bản 30% sẽ có hiệu lực đúng thời hạn đã định. “Đó là một thời hạn cứng. Vì vậy vào ngày 1 tháng 8, mức thuế quan mới sẽ có hiệu lực,” ông nhấn mạnh. Dù vậy, Lutnick vẫn để ngỏ khả năng tiếp tục đàm phán sau ngày này, khi khẳng định rằng “hai đối tác thương mại lớn nhất thế giới đang đàm phán với nhau. Tôi tin tưởng chúng ta sẽ đạt được một thỏa thuận.”

Cũng theo ông, “không có gì ngăn cản các quốc gia đàm phán với chúng tôi sau ngày 1 tháng 8, nhưng họ sẽ bắt đầu phải trả thuế quan kể từ thời điểm đó.”

Đáp lại, phía EU cho biết họ đang chuẩn bị các biện pháp trả đũa nếu Mỹ thực hiện các mức thuế trừng phạt. Mặc dù vậy, ông Lutnick tỏ ra tự tin rằng EU sẽ không nhắm mục tiêu vào các mặt hàng chiến lược như máy bay Boeing hay rượu bourbon của bang Kentucky, với lý do “họ sẽ không làm vậy.”

Các cuộc đàm phán cuối cùng vẫn đang diễn ra với hy vọng phía EU có thể đạt được một thỏa thuận tương tự như Anh. Thỏa thuận giữa Mỹ và Anh hiện tại bao gồm mức thuế cơ sở 10% và điều khoản riêng biệt đối với các lĩnh vực như ô tô, thép và hàng không vũ trụ. Tuy nhiên, các nhà kinh tế và giới phân tích ngày càng tỏ ra nghi ngờ khả năng Brussels có thể xây dựng một khuôn khổ tương tự.

Khác với Vương quốc Anh, mối quan hệ giữa EU và Tổng thống Donald Trump phức tạp hơn nhiều. Trump nhiều lần chỉ trích EU về tình trạng mất cân đối thương mại và các hành vi mà ông cho là không công bằng, điều mà phía EU phủ nhận.

Theo số liệu từ Hội đồng châu Âu, tổng kim ngạch thương mại hai chiều giữa EU và Mỹ trong năm 2024 đạt 1,68 nghìn tỷ euro (tương đương 1,96 nghìn tỷ USD). Trong khi EU có thặng dư thương mại hàng hóa, thì lại bị thâm hụt trong lĩnh vực dịch vụ. Tổng cộng, khối này ghi nhận thặng dư khoảng 50 tỷ euro.

Trong một diễn biến đáng chú ý, tờ Financial Times tiết lộ rằng Tổng thống Trump đang thúc đẩy áp thuế tối thiểu từ 15% đến 20% đối với hàng nhập khẩu từ EU, đồng thời sẵn sàng giữ nguyên mức thuế 25% đối với ngành ô tô — một đòn giáng mạnh vào các nhà xuất khẩu ô tô của Đức. Theo ông Arnaud Girod, Trưởng bộ phận chiến lược tại Kepler Cheuvreux, mức thuế 15–20% sẽ là “đòn giáng chí mạng” với hoạt động xuất khẩu châu Âu. Ông cũng cảnh báo rằng việc đồng euro mạnh lên trong khi Mỹ áp thuế cao sẽ gây tổn thất nặng nề cho các nhà xuất khẩu EU và có thể khiến lạm phát ở Mỹ gia tăng trở lại.

Lập trường cứng rắn của Nhà Trắng đang làm thay đổi tâm lý trong nội bộ EU. Một quan chức EU cho biết hiện có sự chuyển biến rõ ràng về thái độ phản ứng của các nước thành viên, ngoại trừ Hungary — quốc gia có Thủ tướng Viktor Orban là đồng minh thân cận của ông Trump. Hiện EU đang cân nhắc triển khai gói biện pháp đáp trả thuế quan có tổng giá trị lên đến 21 tỷ euro đối với hàng nhập khẩu từ Mỹ nếu Mỹ thực hiện tăng thuế vào ngày 1/8. Ngoài ra, một vòng thuế trả đũa thứ hai cũng đã được soạn sẵn, có thể áp dụng lên tổng giá trị thương mại ước tính 72 tỷ euro. Các mặt hàng bị ảnh hưởng tiềm năng bao gồm từ quần áo, thực phẩm đến đồ uống và hàng nông sản.

Bên cạnh đó, nhiều quốc gia EU cũng đang ngày càng ủng hộ việc sử dụng “công cụ chống cưỡng ép” — biện pháp thương mại cứng rắn nhất mà EU từng xây dựng, cho phép Ủy ban Châu Âu hành động đơn phương để phản ứng với các hành động bị cho là cưỡng ép từ phía Mỹ.

Ông Girod cho rằng việc EU thể hiện thái độ cứng rắn là điều cần thiết để thúc đẩy các cuộc đàm phán đạt kết quả. Theo ông, EU trước đây quá “ôn hòa” với Mỹ, nhưng giờ là thời điểm cần quyết liệt hơn khi thời hạn đang đến gần. Việc không đạt được một thỏa thuận tốt hơn so với Anh, theo ông, sẽ là một thất bại nghiêm trọng đối với EU, đồng thời làm dấy lên nghi ngờ về tính hiệu quả của cơ cấu thương mại chung của khối này.