Việc Tổng thống Donald Trump cân nhắc công bố sớm người kế nhiệm Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Jerome Powell đang làm dấy lên lo ngại sâu sắc trong giới tài chính và học thuật, khi động thái này được cho là nhằm gia tăng áp lực chính trị lên Fed, trong bối cảnh ông Trump liên tục kêu gọi cắt giảm mạnh lãi suất để giảm chi phí nợ công và hỗ trợ tăng trưởng ngắn hạn; theo các nguồn tin chính trị, ông Trump không chỉ muốn chọn người kế nhiệm từ sớm mà còn đang cân nhắc việc bổ nhiệm một “chủ tịch trong bóng tối” – người dù chưa chính thức nhậm chức nhưng sẽ xuất hiện như một nhân vật có ảnh hưởng công khai đến định hướng chính sách tiền tệ, điều chưa từng có tiền lệ trong lịch sử Fed và đang đặt ra câu hỏi nghiêm túc về tính độc lập của ngân hàng trung ương lớn nhất thế giới; trong khi Chủ tịch Powell vẫn còn nhiệm kỳ đến tháng 5/2026 và có quyền tiếp tục ở lại với tư cách thống đốc đến 2028, khả năng Trump chỉ định một nhân vật thân cận phát biểu công khai về lãi suất từ sớm có thể làm xáo trộn toàn bộ kỳ vọng chính sách và làm tăng biến động trên thị trường tài chính; giới học thuật, như chuyên gia pháp lý Lev Menand từ Đại học Columbia, cảnh báo việc ứng viên tương lai phải đưa ra quan điểm chính sách trước khi nhậm chức là một “mối đe dọa nghiêm trọng” đối với uy tín cá nhân và thể chế của Fed, bởi điều đó có thể buộc họ phải phát biểu theo định hướng chính trị, trái với nguyên tắc trung lập truyền thống của ngân hàng trung ương; dù việc bổ nhiệm sớm không phải điều lạ trong lịch sử – như khi ông Powell được đề cử thay bà Yellen trong khi bà còn tại nhiệm – nhưng kịch bản một “chủ tịch dự bị” công khai định hướng trái ngược với người đương nhiệm là hoàn toàn chưa từng có, làm gia tăng nghi ngại rằng Fed có thể mất đi vai trò độc lập về chính sách khi các quyết định bị chi phối bởi mục tiêu tài khóa hoặc tính toán chính trị ngắn hạn; hiện tại, một số cái tên như cựu Thứ trưởng Tài chính Scott Bessent đang được nhắc đến cho vị trí kế nhiệm, và ông từng cho rằng việc Trump công bố sớm ứng viên có thể khiến thị trường “ngừng quan tâm” đến Powell, tuy nhiên giới phân tích cảnh báo rằng bất kỳ phát biểu sớm nào từ ứng viên cũng có thể làm méo mó kỳ vọng lãi suất, đặc biệt trong bối cảnh thị trường đang kỳ vọng Fed sẽ bắt đầu cắt giảm vào tháng 9 nhưng chưa có thành viên FOMC nào công khai ủng hộ cắt giảm sâu như ông Trump mong muốn; về mặt thể chế, việc Trump lựa chọn từ sớm sẽ bị giới hạn bởi cấu trúc hiện tại của Hội đồng Thống đốc – chỉ có một ghế sẽ trống vào tháng 1/2026 – nên nếu Powell không từ chức, Trump buộc phải chọn người kế nhiệm từ các thành viên đương nhiệm, thu hẹp phạm vi thao túng chính sách; dù vậy, ngay cả khi quyền lực thực tế của Powell chưa bị ảnh hưởng, việc Trump “đặt trước” người kế nhiệm vẫn có thể tạo hiệu ứng đòn bẩy chính trị nguy hiểm lên Fed, làm suy yếu niềm tin thị trường vào sự trung lập của chính sách tiền tệ – một yếu tố then chốt đối với ổn định kinh tế vĩ mô và khả năng phản ứng của Fed trong các giai đoạn bất định.
Fed có còn giữ được tính độc lập nếu Trump quyết định người kế nhiệm Powell?
Việc chọn người kế nhiệm Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) đang đặt ra nhiều tranh cãi, khi Tổng thống Donald Trump tìm cách gia tăng ảnh hưởng lên chính sách tiền tệ.