Đồng ruble của Nga đang trở thành một trong những đồng tiền tăng giá mạnh nhất thế giới trong năm 2025 khi tăng tới 45% so với đồng USD kể từ đầu năm, tuy nhiên sự tăng giá quá nhanh này lại đặt ra câu hỏi lớn về tính bền vững và những tác động đa chiều đối với nền kinh tế Nga vốn đang chịu nhiều sức ép từ các lệnh trừng phạt quốc tế, bởi một mặt đồng ruble mạnh giúp kiểm soát lạm phát và tăng cường sức mua nhập khẩu, nhưng mặt khác lại gây khó khăn nghiêm trọng cho xuất khẩu – vốn là nguồn thu ngoại tệ quan trọng nhất của đất nước này, khi các doanh nghiệp xuất khẩu từ dầu mỏ, kim loại đến nông sản đều báo cáo doanh thu tính bằng nội tệ sụt giảm do tỷ giá USD/RUB giảm xuống chỉ còn khoảng 78 ruble đổi 1 USD, thấp hơn nhiều so với mức dự toán ngân sách quốc gia là 94,3 ruble/USD, dẫn đến nguy cơ hụt thu ngân sách lên tới 2,4% trong năm nay theo ước tính của VTB, đồng thời làm suy yếu lợi thế cạnh tranh giá của hàng hóa Nga trên thị trường toàn cầu, đặc biệt là trong bối cảnh người mua chủ yếu thanh toán bằng USD hoặc nhân dân tệ, điều này lý giải tại sao nhiều doanh nghiệp và quan chức kêu gọi điều chỉnh tỷ giá về mức hợp lý hơn – khoảng 100 ruble đổi 1 USD, trong khi Ngân hàng Trung ương Nga dưới sự lãnh đạo của Thống đốc Elvira Nabiullina vẫn kiên định theo đuổi chính sách tiền tệ chặt chẽ để chống lạm phát, với lãi suất tiền gửi nội tệ vượt 20% khiến nhu cầu gửi tiết kiệm bằng ruble tăng mạnh và kéo theo dòng vốn đầu cơ đổ vào thị trường nội địa, đồng thời nhập khẩu giảm mạnh do chi phí vay cao và tâm lý phòng thủ, tạo nên bức tranh tỷ giá thuận lợi về mặt kỹ thuật, nhưng bất ổn về dài hạn nếu nền kinh tế thực không đủ hấp thụ đồng nội tệ mạnh, thêm vào đó các biện pháp kiểm soát vốn và yêu cầu bán ngoại tệ từ doanh nghiệp xuất khẩu tiếp tục là yếu tố hỗ trợ nhân tạo cho đồng ruble, mặc dù về nguyên tắc tỷ giá được để thả nổi, việc Ngân hàng Trung ương can thiệp gián tiếp thông qua kênh giao dịch nhân dân tệ – bán CNY để bảo vệ RUB – cho thấy chính sách đang được điều hành với mục tiêu ngắn hạn rõ ràng, đó là giữ ổn định thị trường và giảm kỳ vọng lạm phát trong bối cảnh nội địa, nhưng sẽ phải đối mặt với áp lực lớn nếu môi trường địa chính trị thay đổi, đặc biệt là sau thời hạn chót 50 ngày do Tổng thống Mỹ Donald Trump đưa ra nhằm buộc Nga thể hiện thiện chí hòa bình tại Ukraine, nếu không, Mỹ có thể áp đặt thêm lệnh trừng phạt vào người mua dầu Nga – điều sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến dòng tiền quốc tế chảy vào Nga và gây áp lực giảm giá mạnh lên ruble, tương tự cú sụt giảm hồi tháng 11/2024 khi ngân hàng Gazprombank bị trừng phạt, trong khi đó kỳ vọng Ngân hàng Trung ương sẽ bắt đầu chu kỳ cắt giảm lãi suất ngay từ cuộc họp ngày 25/07 tới đây có thể là tín hiệu đảo chiều sớm cho đồng ruble, vì nếu lãi suất giảm, dòng tiền tiết kiệm có thể chảy sang các kênh khác hoặc chuyển ra ngoại tệ, gây áp lực bán lên đồng ruble trong bối cảnh các rủi ro bên ngoài đang gia tăng, cho nên đồng ruble dù đang là biểu tượng ổn định tiền tệ của Nga hiện tại nhưng cũng đồng thời là phép thử nhạy cảm đối với sự cân bằng giữa chính sách nội địa, ổn định tài khóa và các yếu tố địa chính trị toàn cầu.
Đồng ruble bứt phá: Lợi thế ngắn hạn, rủi ro dài hạn cho xuất khẩu và ngân sách Nga?
Trong quý 1/2025, người dân Nga mua khoảng 200 tỷ ruble ngoại tệ, tương đương cùng kỳ năm trước. Lãi suất nội tệ cao khiến tiết kiệm bằng ngoại tệ kém hấp dẫn.